در ارتباط با نژاد بختیاری صدها نظریه وجود دارد و اکثریت نویسندگان ومحققین و اساتید معتبر ایرانی چون دکتـــــر ایرج افــــشار واخیرا"  سخنرانی دکتر ابطحـــی ؛ دکتر علیزاده در دانشگاه شهــر کرد همچنان رای بر عیلامی بودن بختیاری ها دارند وعنصــر عیلامی در بختیاری مشهود است . ( 25 / 7 /87)

1ـ صفحه 138 کتاب ایران باستان نویسنده حدودات عیلام را به مـملکتی , که از این ولایت ترکیب یافته بود : خوزستان ؛ لــرستـــــان؛ پشتــــــــکوه ؛ کـــــــوه های بـــــختــیاری

2ـ والتــر هیس باستان شناس در کتاب گمشده عیلام می نویسد .

(( تصویر گر در تصاویر آجر پخته محافظان داریوش ؛ در قصر شوش که در 500 قبل ازمیلاد ... از طرف دیگر ؛ گارد های قــــهوهای پـوست ممکن است نمــــــاینگر عیلامیان کوه نشین باشند که امــروز به عنوان لرها باقی هــستند : در شمال سوزیان لر های فیلی ودر شرق وجـــــنوب بختیاری ها. اکثریت لرها سیاه مو وقـــــــــهوه ای پوستند

نزادی خشن که به زندگی در کوهــستان عادت دارند واز دشت نشــــینان کمی بلند است .ایشان هم نشانگر آمیزهای از خون خارجی وباین ترتیب عیلامی خالــص نیستند . اما این اختلال در لـــر ها کمتــر از اختلاط موجود در عـیلامیان دشت نشین است ؛ ومنشاء آن نــه در نــزاد ســامی بلکه در نــزاد های هـــندو زاپن ؛ بخــــــصوص پارسی است.

 نتیجه اختلاط با پارسی ها آن است که لر های عیلامی از قرن وسطی به بعد فقط زبان پارسی را بر گزیده اند . با وجود این حتی تا 1000سال بعد از میـــــلاد ؛ جغرافیادانان عـرب در گوشه وکنار خوزستان به زبان غیر مـــــــفهومی برخورد کرداند . این زبان (0خوزی )مسلمــا" اخرین شکل باقی مانده زبان عیلام بوده است . نام (خـــوزیان) به زبان پارسی قدیم بر می گردد . حتی داریوش کبیر ( 522ـ 486 هم اسمی از عیـــلام نشنیده بود ؛ بلکه فقط ان را به نام (هــوزا)) می شناخت . هوزا ه ها مسلمــا" هـــمان نزاد عیلامی اوکســـیان های کوهــــــستان کوه نــشین؛ میان بهبهان و پرسپولیس ؛ محلی که بر راه میان شوش وپر سپولیس مســـــــلط بـــود ؛ ساکــــــن بوده اند وقتی ایــــــشان به عادت خود از سپاهیان مقدونی باج خواستند اســکندر نپذیرفت وتواتنست ؛ گر چه به اشکال ؛ راه خود را در قلمــــرو ایشان بــزور بگشاید.)) وهمین مطلب در کتاب تاریخ ایران صــفحه 6؛5 دانشگاه پیــام نور آقای دکتر رجــبی آورده شده است.

(( قومی که در ایلام بنام اوکسیان = کوسیان = کی سیان )) حیات ماندگار داشته است ودر سر فصل های تاریخ اقوام بومی ایران پیوسته نام آنان به عنوان یکی از اقوام بومی قبل از آمدن آریائی ها در دیار (( انشان )) وآنزان ودر دامنه کوه های زاگرس حضــور خود را به ثبت رسانده ودر دوره سلسله هخامنشیان پیوسته مــطرح بوده واز شاهان هخامنشی به گاه عزیمت به شوش ـ یایتخت گرمسیری انان ویا هنگــام مراجعت به تخت جمشید در مـــسیر گذرگاه جاده شاهی که از دیار آنها می گذشت ناگــزیر به پرداخت ((انعام )) به آنان بودند.))

ملاحظه می فرمایید که والـــتر هـــــیس گذشته بختیاری ها را عــــــــیلامی واز نـــزاد عیــــــــلامی های کوهستان می داند.

 3ـ هردوت پدر تاریخ جـــــــهان نیز بختیاری ها را از نزاد ایـــــرانی الاصل که از روزگاران کهن ؛ هـــــمواره ساکن باختر بوده اند ونام خود را از آن مکان گرفته اند ؛ وباخــتر را محلی بین عراق عرب ؛ همدان وپارس می دانند واین هـــــــمان منطقه ای است ؛که امــروز جایگاه ایل بختیاری است وبی گمان نام آن نــخست ((باختری ))

بوده ؛ که به مرور زمان به بـــــــختیاری تبدیل یافته و در ســده های نخـــستــین اسلامی ؛ بختــیاری شــده است

(به نقل از نـشریه ایرانگردی وجهانگردی سابق نویسنده ایرج افشار)

4ـ به نقل از کتــاب کـــزنفون در رســاله ایران باستان بقلم مــــــشیر الدوله (( استـــعمال کلمه باختر ( پادشاه اســـور که با باخـــتر می جنگید) در این جا باعـــث حـــــیرت است بعضی تصور کرده اند که باختر کزنفون ولایتی بوده که در قــــرون بـــــعد بختیاری ها اشغال کرده اند 

5 ـ طرح مطالعات جامعه شناسی عشایری ؛ سازمان برنامه بودجه ,( ص2؛1)

 الف) در روزگاز باستان سرزمین فعلی بختیاری به (( عیلام یا عیلــم)) (مســـکن لــر بزرگ ) ولرستان به ((کـــشو)) (مسکن لر کوچک) معروف بوده است در 30 فرن قبل از هجرت اهالی این دو منطقه متحــد شــــــده به کلده وبابل حمله وانجا را متصرف شــده وچنــــدین قــرن بر آنجا حکــومت می کنند . در 20 قرن ق .هـ ایرانیان از مـــــشرق رسـتیده دو کشــور ((عیلام وکـــــشو)) را متصرف می شـوند . سرزمین عیلام بعدا" به انشان و یا انزان معروف شــد . یونانیان به عیلام اوجا یا حــوجا وبه سر زمینشان اوجــــــیا نام دادند . این وازه ها بعدا" معرب شــده بصورت خــوز وخوزستان در آمدند .

 ب) هــوتم شینــدلــر می گوید : اوجا همان بختیاری می باشــد ((گوتی ها)) که طایفه ای از ساکنان قدیم زاگرس بوده اند ؛ در همسایگی ((لولوبی ها )) که ساکنان بلنــدیهای زاگــرس بــوده اند قرار داشــته اند .

ج )دیتـــر امان عقــیده دارد گـــــوتی ها فا تـــحین بابل بـــوده اند ؛ وبا نـــظر شـــندلر

که اهالی(( علـــیم وکـــشو )) را تســــــخیر کنندگان بابل بـــوده اند ؛ وبا نـــظر شیـــندلر که اهالی ((علـــیم وکـــشو )) را تســـخیر کنندگان بابل می دانـــد قابل تامل است.

در 1220 ق . هـ انشان یا انزان مســـکن حالیه بختــــیاری ها به دست ((پاسیس ))

پســر هخامـــش فتـــح شــد وبعد از او کورش فرمانروای این منطــقه می شــود .در دوره داریوش شوش پایتخت می شــود وراه های بســیاری در دامــنه زاگــرس احداث و محــیط امن وامان می شــود . این راه ها در زمان ســــاسانیان توســـــعه بیشـــتری یافـــــته وبرخــی از ایــلراه های فـــــصلی بــــختیاری یادگــار زمان ساسانیان است.

6ـ طرح مطالعات جامعه شناسی عشایری ؛ سازمان برنامه بودجه(ص 3 )

 الف ) بــعد از ورود اعــراب به ایــــــران ؛ به علت کــوهستانی بــودن منطــقه بختــیاری وشرایط اقلـــیمی ؛ اعــراب چندان موفق به ورود در منطقه نشــدن ؛ در تاریخ ایــران کمبــریج جلــد چهارم می خوانیم ؛ که اهالی ایزج (ایـــــذه) وعشایر کوهستانی ان حــدود ؛ ابوموسی اشعــــــــری وســپاه او را به ســـتو آوردند..

ب ) در سال 300 هـ . ق ولایتی که شمالش کرمانشــا ه وجـــنوبش خوزستان وفارس بــود به دو قســمت لــر بزرگ (بختیاری ) ولــر کوچک (لــر ســتان) بین دو برادر به نامهای (( بــدر وابو منصــور )) تقســیم می شـــود . در قرن پنــجم هـ . ق اتابکان فضــلویه اعقاب این دو برادر را خــــــلع کردند . طی سالهای 338 تا 372 هــ . ش عضــدالدوله دیلـــمی تشــکیلات محــلی طــوایف بختــیاری را دوباره متحــد الشکل ساخت.

7 ـ نشــریه عشایر مرکــزی ایران . ص 103) صــفی نزاد هم با استــــناد به تاریخ گــزیده وشزفنامه بدلیسی به این نـــکته اشاره می کنــد

(( بختیاری ها از حملات عناصــر عــرب وتـــرک در طول دوران آشــوب آســوده بودنـــد ؛ شاید این امــر از آنجا ناشی شــده که در تشکیــلات ســیاسی ـ اجتماعی بختیاری ها همیـــشه یک ســپاه نظامی آمـــــــاده از جوانان تیــر انداز وجنگــنده ؛ نگهبان مـــرز ها ی جغرافیایی و اجــتماعی طوایف خــود بــوده اند .

نکــته تاریخی موضوع حکایت پیوستن طوایف از اقــــــا نقاط ؛ حکایـــــت دارد ,

وتــصریح ننموده که چه طوایفی از کجا و چگونه به حمایت هزار اسب مهاجرت نموده وحتی در منطقه لر نشین حکایت بر حمایت طوایف ذکــر شــده دارد. در( قســـمت نکات تاریخی بختیاری ) بصورت مفصل توضیح خواهم داد .

اما وقتی تاریخ گزیده که اصالت تاریخی ان در مجامع رسمی کشور وجـــهانی به اثبات نرسیده اگر مستند دیگران هم قرار بگیرد مبحث شفافی از بر داشت های مــــورخان ومحققین نیز ندارد.

8 ـ محقق و نویسنده در کتاب امثال وحکم بختیاری( ص 40)

((دیرینگی وقــدمت ایل بختیاری که بی شــک بازماندگان ایرانیان قــدیم هســتند و ســوابق تاریخی شش یا هفت هــزار ساله دارند ؛ در خــور توجه وپــزوهش است.))

9 ـ لوریـــمر یکی از مستشرقان در باره زبان ولــــهجه بختیاری ها به پـــزوهــش پرداخــته است ((. بر اساس مشـــخصات جــسمی وروحـــی وعادات ؛ آنها را ایرانی الاصــــــل می داند ومــــــــعتقد است که پــــــناهگاه کوهســــــتانی آنها ؛ از جمله اعــراب مـــصونشان داشــته است )) بقایای هزاران شــیر سنگی که نماد شـیر مردان وزنان این دیار در جای جای کوهها و دشتــهای این ســـر زمین پراکنده است ؛ حکایتی از تاریخ پر فراز ونشیب مــردم این خــطه دارد. بنقل از کتاب امـــثال وحکم (ص 40)